Rozwój nurtów charyzmatycznych
Na przestrzeni ostatnich lat na świecie dochodzi do bardzo szybkiego rozwoju chrześcijaństwa, chodzi mi konkretnie o jego charyzmatyczną gałąź. Wedle różnych źródeł obecnie żyje około 600 milionów chrześcijan ewangelikalnych, których spora część zalicza się właśnie do tego charyzmatycznego skrzydła. Do tej szeroko pojętej grupy można zaliczyć ruchy pentekostalne, czyli zielonoświątkowe, baptystów, a także różnego rodzaju ‘wolne’ wspólnoty, częstokroć niezależne Kościoły – zjawisko bardzo popularne w Stanach Zjednoczonych. Oczywiście w obrębie tych denominacji, nie wszystkie zbory mają charakter charyzmatyczny. Jednakże, przyjmuje się, że każdego dnia na świecie przybywa około 37 tysięcy chrześcijan ewangelikalnych, z czego sporą część stanowią charyzmatycy. Największy przyrost odnotowuje się w Afryce, a także Ameryce Południowej.
Warto zadać sobie pytanie, co tak naprawdę charakteryzuje tego typu pobożność i dlaczego jest ona taka atrakcyjna, przede wszystkim w kręgach młodych ludzi, aczkolwiek absolutnie nie tylko. Niemiecki teolog, Reinhard Hempelmann, w ten sposób napisał na temat jednego z wyznań, które jest ściśle związane z charyzmatami: Ruch zielonoświątkowy jest rozpowszechnioną na całym świecie chrześcijańską, przebudzeniową i ukierunkowaną na aktywne pozyskiwanie współwyznawców formacją religijną, która w centrum swojej duchowości stawia przekraczające wszelkie granice działanie Ducha Świętego oraz praktykowanie charyzmatów (są to przede wszystkim: uzdrawianie, mówienie językami/glosolalia i proroctwo. Charakterystyczne dla charyzmatyków jest, jak sama nazwa wskazuje praktykowanie charyzmatów, dlatego nie wszystkich chrześcijan ewangelikalnych uważamy za charyzmatyków. Profesor Tadeusz J. Zieliński, w książce „Protestantyzm ewangelikalny” napisał, że Ewangelikalizm stanowi nurt w ideaologii chrześcijańskie, ściślej rzecz biorąc nurt w jej protestanckim segmencie. Stąd można go określić mianem nurtu, lub ruchu religijnego, względnie mianem tradycji religijnej. Jego religijny charakter nie ulega kwestii. Kładzie on akcent na świadome, osobiste nawrócenie w celu uzyskania zbawienia, aktywność w głoszeniu orędzia ewangelii, a także eksponowanie Biblii , jako niezrównanego wyznacznika wiary i praktyki chrześcijańskiej. Oprócz tego ewangelikalna nauka skupia się na soteriologicznym znaczeniu Jezusa Chrystusa. Tak więc widzimy, że w tym kontekście nie ma napisane nic na temat charyzmatów.
Co jest bardzo istotne nurty charyzmatyczne nie ograniczają się tylko i wyłącznie do protestantyzmu. W 1967 roku w Stanach Zjednoczonych w Kościele katolickim powstał ruch odnowy w Duchu Świętym, przyczynami był zakończony Sobór watykański II, który pozwalał na nieco większą swobodę w kontekście liturgicznym, a także inspiracja teologią zielonoświątkową, która ówcześnie w sposób dynamiczny rozwijała się na terenie kraju. Można natknąć się na dane, mówiące o 120 milionach ludzi, członków owej odnowy.
W kontekście protestantyzmu początków pobożności rozumianej jako pobożność charyzmatyczna, można szukać w ruchu uświęceniowym, mającego swe korzenie w XIX -wiecznej Anglii. Inspiracją dla działań ruchu uświęceniowego, były między innymi sformułowania pochodzące od działającego w XVIII wieku prekursora metodyzmu Johna Wesleya. Stwierdzał on, że każdy chrześcijanin powinien dążyć do codziennego uświęcenia, oprócz tego, przedstawiciele ruchu bardzo duży nacisk kładli na nawrócenie i osobistą relację z Bogiem.
Myślę, że nie wszyscy wiemy, że ruch charyzmatyczny, dotyczy także luteran. W USA istnieje pewnego rodzaju ewangelicka odnowa charyzmatyczna, dlatego teraz chciałbym poruszyć tę kwestię. Natomiast w dalszej części artykułu opiszę pobieżnie sytuację w Stanach Zjednoczonych i Brazylii. Wybrałem te dwa kraje, ponieważ oba są w pewien sposób wyjątkowe. USA to kolebka ruchu zielonoświątkowego, natomiast w Brazylii w ostatnich latach charyzmatycy święcą ogromne triumfy.
Luterańska odnowa charyzmatyczna
W samym luteranizmie istnieje również ruch zrzeszający osoby, które utożsamiają się z charyzmatycznym chrześcijaństwem, w kontekście pobożności i przeżywania relacji z Bogiem – jest on dla nich bardzo bliski. Ten ruch ma na celu odnowę religijną Kościołów luterańskich, a także dopełnienia owej odnowy poprzez chrzest w Duchu Świętym, który jest pewnym wewnętrznym przeżyciem podczas obrzędu chrztu osoby dorosłej. Jego celem jest napełnienie chrześcijanina ponadnaturalną mocą, pochodzącą od Boga. Członkowie wspólnot są zaangażowani w ewangelizację, natomiast częstokroć na konferencjach organizowanych właśnie przez ten ruch, dochodzi do zjawiskowych wydarzeń, takich jak uzdrowienia czy wyganianie demonów. Tego typu zjawiska również są powszechne w nurtach charyzmatycznych. Oprócz tego jest kładziony nacisk na tzw. glosolalia, czyli mówienia językami. Warto podkreślić, że w Luterańskiej Odnowie bazuje się na postulatach XVI-wiecznej reformacji, tzn. hasła typu sola fide, solus Christus, czy sola scriptura są jak najbardziej aktualne. Ten luterański ruch podkreśla także, że całe Pismo jest natchnionym Słowem Bożym, zachęcając wszystkich do pójścia do Chrystusa i umocnienie się poprzez działanie Ducha Świętego. Pod względem formalnym ta organizacja nie jest podporządkowana władzom Kościołów ewangelicko-augsburskich, jej założyciele wywodzą się z nich, jednakże sam ruch nie jest oficjalną częścią Kościoła luterańskiego. Jest to bardziej ruch jest zaangażowany w służbę uwielbienia, to znaczy muzyczną oprawę nabożeństw, a także organizowanie różnego rodzaju koncertów, na których oprócz śpiewu, głoszone jest Słowo Boże. Oprócz tego angażuje się także w służbę modlitewną. Najwięcej członków tego zgromadzenia pochodzi z konserwatywnego skrzydła Kościoła ewangelickiego w USA np. luterańskiego synodu Missouri, aczkolwiek jest ono otwarte na nowe osoby, a także przedstawicieli Kościołów ewangelickich z całego świata, gdyż jest ruchem międzynarodowym.
USA
Mówiąc o nurtach charyzmatycznych, niejako obowiązkiem jest wspomnieć o Stanach Zjednoczonych, dlatego, że właśnie z tego kraju wywodzi się ruch pentekostalny, ponadto w tym miejscu mieszka najwięcej charyzmatyków. Ponad 50% społeczeństwa uznaje się za szeroko pojętych protestantów, jednak największą grupą kościelną są rzymskokatolicy. Na kolejnym miejscu znajdują się baptyści, a następnie kolejne grupy protestanckie. Cechą charakterystyczną w USA, jest fakt, że bardzo istotną rolę odgrywają Kościoły niezależne, nienależące do żadnej konkretnej denominacji. Największym jest Lakewood Church w Teksasie, z tygodniową frekwencją ponad 40 tysięcy osób, a na nabożeństwie może pojawić się nawet 16 tysięcy ludzi w ogromnej hali należącej do tego Kościoła w Houston. Nie jest to odosobniony przypadek, działalność w USA prowadzi ponad 1400 megakościołów (megachurch), czyli takich w których tygodniowa frekwencja przekracza 2 tysiące osób, są to przede wszystkim wspólnoty o charakterze charyzmatycznym. Służby uzdrowienia (ludzie modlą się do Boga, aby poprzez działanie Ducha Świętego uleczył daną osobę) czy też wyganiania demonów są na porządku dziennym. Około 40% społeczeństwa określa się jako osoby regularnie praktykujące swoją religijność, co jest dosyć unikalnym zjawiskiem, przynajmniej w kraju wysoko rozwiniętym, takim jak właśnie Stany Zjednoczone.
Brazylia
Brazylia jest krajem w którym znajduje się największa wspólnota rzymskokatolicka na świecie, przynależność do Kościoła rzymsko-katolickiego deklaruje ponad 60% mieszkańców, natomiast protestantów jest około 20%, z czego większość stanowią charyzmatycy. Jeszcze pod koniec ubiegłego wieku, niemal oczywistością było, że Brazylijczyk równa się rzymski katolik. Dzisiaj wcale nie jest to takie pewne. Można dopatrzeć się kilku powodów, dlaczego zielonoświątkowcy (w Brazylii to oni są największą protestancką grupą, a co za tym idzie, także największą grupą charyzmatyków) tak szybko zyskują nowych wiernych w swoich zborach. Obecnie jest ich więcej, aniżeli w USA, skąd misjonarze przyjechali do Brazylii, aby zaszczepić właśnie to wyznanie. Jedną z przyczyn sukcesu ruchu pentekostalnego w tym regionie świata jest fakt, że kładzie on spory nacisk na uzdrowienie. Dla wielu ludzi w tym momencie jest to szansa na zmianę, coś czego w sposób jednoznaczny nie słyszą w Kościele rzymskokatolickim. Bezpośrednia relacja z Bogiem oraz chęć doświadczenia go w sprawach medycznych są tu bardzo często spotykane. Kiedy lekarz nie może pomóc, bądź też nie ma dostępu do opieki medycznej, jest to niejako sfera, której wierni potrzebują. Inną kwestią jest fakt, że pastorzy zielonoświątkowi to najczęściej osoby z ludu. Bywa tak, że nie są wysoko wykształceni i zmagają się podobnie jak ich wierni z problemem ubóstwa. Natomiast duchowni rzymskokatoliccy zazwyczaj są zaliczani do elity społeczeństwa, co absolutnie nie pomaga, gdyż wiele osób najzwyczajniej w świecie uważa, że takie osoby nie są w stanie zrozumieć ubogiej warstwy społecznej, która w Brazylii stanowi bardzo wysoki procent. Wcześniej bywało tak, że ten rodzaj duchowości trafiał przede wszystkim do najbiedniejszej warstwy społecznej, natomiast dzisiaj trend powoli się odwraca, coraz więcej osób z wysokim wykształceniem decyduje się zmienić wyznanie i zostać zielonoświątkowcem. Wiąże się to chociażby z rosnącą świadomością społeczeństwa, które nie traktuje już tej grupy religijnej jako czegoś dziwnego, a wręcz przeciwnie. Nacisk na zdrowy tryb życia, a także chociażby aktywną wiarę w uzdrowienia za sprawą Boga przynosi właśnie taki efekt, jaki obecnie możemy obserwować w Brazylii, która pod względem kulturowym jest bardzo dobrym gruntem właśnie pod ruch zielonoświątkowy.
Podsumowanie
Chrześcijaństwo charyzmatyczne jak widzimy na podstawie różnych statystyk jest bardzo szybko rozwijającym się nurtem. W wielu krajach zdobywa coraz to więcej zwolenników. W Polsce również jest coraz częściej spotykane, przede wszystkim w ramach rzymsko-katolickiej Odnowy w Duchu Świętym. Pozycja Kościoła rzymskokatolickiego w naszym kraju jest na tyle silna, że wyznania ewangelikalne nie są obecnie szczególnie popularnie. Różnorodność form, jakie są praktykowane w KRK jest na tyle szeroka, że po prostu zapewnia miejsca dla wielu form pobożności, której z definicji powinny tworzyć jedność. Na całym świecie wzorem Stanów Zjednoczonych powstają niezależne Kościoły charyzmatyczne. Tak jak widzimy coraz popularniejsza jest pobożność ewangelikalna, a w związku z tym rośnie także liczba charyzmatyków, dlatego, że najczęściej to właśnie w obrębie wyznań ewangelikalnych wyłania się najwięcej chrześcijan charyzmatycznych. Jednak musimy pamiętać, że nie możemy postawić znaku równości pomiędzy jednymi i drugimi, dlatego, że charyzmatycy są po prostą częścią chrześcijan ewangelikalnych, lecz także, również jak wspominałem wcześniej, mogą oni należeć do wspólnot chociażby katolickich.
Mateusz Mendroch – pochodzi ze Skoczowa, student teologii ewangelickiej na Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej. Pochodzi z pięknego miasta na Śląsku Cieszyńskim. Interesuje się sportem, lubi obejrzeć film, czy przeczytać ciekawą książkę.